Co dają zajęcia dodatkowe, czy zakazywanie kontaktów z kolegami coś daje, jak rozmawiać o oglądaniu filmików i inne nowości z nauk okołorodzicielskich.

Dzień dobry, witam w kolejnej odsłonie naukowych szortów okołorodzicielskich. Trochę spóźnione, ale wrzesień mnie przygniótł logistycznie i emocjonalnie. Zgodnie z waszą wolą, ustaliliśmy, że w dobie krzykliwych i krótkich tekstów, które źle wpływają na nasz mózg – przerzucimy te szorty z insta na bloga. Żebyście mieli na czym trenować koncentracje i czytanie długich tekstów, bo same krótkie formy nas ogłupiają i rozleniwiają. A młodsi nie będziemy więc o mózg zadbać trzeba.

Ponadto i tu macie od razu bonus szortowy idealny do pogadania z dorastającym dzieckiem – jedno z nowiutkich badań sugeruje, że scrollowanie mediów społecznościowych skupione na oglądaniu tych wszystkich krótkich, fajowych filmików (rolek, shortsów i innych), które to scrollowanie uskuteczniamy by zapobiec nudzie, tak naprawdę poczucie nudy pogłębia! Znacznie lepiej niż przerzucanie pomiędzy kolejnymi filmikami, działa obejrzenie jednego dłuższego, w którym się zanurzymy, wysłuchamy, zamiast przerzucać jak pociumani kolejne krótkie „trendy filmiki”. Pogadajcie o tym z dziećmi, które mają Social Media. I sami na sobie sprawdźcie, że takie oglądanie wszystkiego wcale nie walczy z nudą (dość często obecną w pierwszych latach rodzicielstwa). My często uzasadniamy, że nie mamy czasu na 10 minut filmu i to tylko na chwilę rozrywunia, ale scrollując głupoty jedna po drugiej i tak w rezultacie tracimy 20 minut, a zyskujemy tylko kupę… straconego czasu – wepchniętego nam w gardło przez algorytmy, które wolą filmy od tekstu. Bo wiedzą, że wtedy spędzamy tam, czyli w social mediach więcej czasu… Kradną nam czas pachruście!

To zium – róbcie herbatkę i czytajcie. Pamiętajcie też że szorty to tylko skróty, czyli ciekawostki do refleksji i zachęty do dalszego zgłębienia tematu. Nie prawda objawiona i szczegółowy opis naukowy na którym można opierać porządek świata.

Machaj łapami by Musk był zadowolony i nie mylił Muska z mózgiem.

Nowy rok szkolny, to dla wielu osób nowe otwarcie i chęć wspierania dziecka w rozwoju intelektualnym i edukacji, tak by miało jak najlepsze osiągnięcia w tym zakresie. Ilość zajęć dodatkowych czy pomocy rozwojowo-edukacyjnych jest zatrważająca i nie jest trudno wpaść w pułapkę „siedzenia w książkach” czy innych ćwiczeniach by ten potencjał rozwijać. Sęk w tym, że zapominamy o tym, że na zdrowie i działanie mózgu (a więc także na jego zdolności kognitywne) wpływ ma także ruch. Ruch sprawia chociażby, że krew w mózgu krąży jak złoto, a nie jak w zatkanym kanale. Ba, wiemy z badań, że ćwiczenia fizyczne poprawiają funkcje kognitywne także za pomocą innych mechanizmów np. poprzez zmiany strukturalne w mózgu czy neurogenezę (czyli tworzenie nowych komórek w czerepie). Tymczasem 81% dzieci globalnie nie ma wystarczającej ilości aktywności fizycznej, co budzi obawy nie tylko o kwestie zdrowia fizycznego, ale też w kontekście ich rozwoju kognitywnego. Dlatego badacze poszukują teraz efektywnych dla zwiększania przepływu w krwi w mózgu, a jednocześnie prostych i życiowych programów ćwiczeń dla dzieciaków, a my jako rodzice możemy po prostu przypominać dzieciakom, że przygotowanie do sprawdzianu to też odpowiednia ilość snu i ruchu. I przypominać im, że nawet proste ćwiczenia robione w przerwie między lekcjami, a graniem – jak robienie kręgów ramionami, skręty tułowia czy jaskółka – to wszystko są ćwiczenia i mogą dać już COŚ! W sumie nam dorosłym też się takie przypomnienie przyda. To co? Machamy rencami? 😉

Takashi Naito, Koichiro Oka, Kaori Ishii. Hemodynamics of short-duration light-intensity physical exercise in the prefrontal cortex of children: a functional near-infrared spectroscopy study.

Zajęcia dodatkowe dla dzieci – znajomości i profesjonalizacja.

Kiedy ktoś mnie pyta jakie są korzyści z zapisywania dziecka na zajęcia dodatkowe odpowiadam bez mrugnięcia okiem – znajomości. Nawet człowiek, który zdolności obserwacji ma na poziomie raczkującym, zauważy bowiem, że znaczna część dzieciaków uczęszczających na zorganizowane zajęcia czy to sportowe czy akademickie, pochodzi z rodzin o całkiem dobrym statusie socjoekonomicznym. Czy też mówiąc inaczej: z rodzin uprzywilejowanych. Nowe badanie choć prowadzone w USA, a więc w innej społeczności niż rodzima, wydaje się to potwierdzać. Najciekawsze jednak w tym badaniu jest to, że pokazuje zmiany na przestrzeni lat. Autorom wyszło bowiem, że w pokoleniu, które przyszło na świat w latach 50tych – nie obserwowano różnic klasowych wśród uczestników zorganizowanych zajęć sportowych dla dzieci. Mieliśmy tam po prostu przekrój społeczny. Dziś natomiast okazuje się, że udział dzieciaków pochodzących z uprzywilejowanych warstw społecznych jest tutaj znacznie większy. Rodziny, które i tak mogą zapewnić dzieciom lepszy start wydają się dodatkowo, strategicznie inwestować zasoby w udział dzieciaków w sporcie zorganizowanym, bo w USA może to dawać dodatkowe punkty np. w rekrutacji do szkół wyższych. W Polsce oczywiście jest nieco inaczej, bo mamy inny system i te zajęcia sportowe nie są aż tak ważne dla rekrutacji do szkół, ale jakoś obserwując rodzime podwórko jestem dziwnie przekonana, że jest podobnie – dzieciaki z mocniejszym zapleczem środowiskowym częściej uczestniczą w zajęciach dodatkowych i to nie tylko sportowych.

Szalenie ciekawe jest też to, że zmieniała się proporcja dzieciaków, które rzucają sport przed ukończeniem 18 lat. Wśród tych urodzonych w latach 50tych – niewiele ponad połowa rezygnowała ze sportu przed dorosłością. Wśród tych urodzonych w latach 90tych – zrezygnowało ponad 70%. Ciekawe jak będzie z tymi urodzonymi jeszcze później, czyli naszymi dziećmi. I oczywiście te częstsze rezygnacje mogą wynikać z tego, że więcej chodzi to więcej rezygnuje, ale też autorzy sugerują, że inne badania wskazują, że może to wynikać z tego, że dzieciaki tracą szybciej radość z tych zajęć. Czemu? Ano obserwujemy od jakiegoś czasu maksymalną profesjonalizację zajęć sportowych dla dzieci, gdzie z radosnego spędzania czasu z rówieśnikami i ruchu jest przekierowanie na: musisz zostać profesjonalnym zwycięzcą i presję. A tym samym też u niektórych poczucie, że nie jest się wystarczająco dobrym do uprawiania danego sportu. Szkoda, bo każdy jest wystarczająco dobry by dać swojemu ciału ruch. I każde dziecko niezależnie od tego ile pieniędzy mają jego rodzice i mogą zainwestować zasługuje na to by móc wziąć udział w takich zajęciach jeśli chce.

Stąd jak mówią autorzy: „musimy odnaleźć drogę do tego by utrzymać zaangażowanie dzieci i ich pozytywne doświadczenia na kortach, boiskach i halach – a wszystko to bez ultra rywalizacyjnej, wysokopresyjnej i drogiej budżetowo kultury, która dominuje w tym obszarze obecnie”

No i spoko. Ja lubię jak oni tak mówią, ale jeszcze bardziej bym lubiła jakby mówili jak to zmienić w 3 łatwych krokach, a nie tylko, że trzeba zmienić. No ale jak się nie ma co się lubi, to…

Knoester i wsp., 2024. U.S. youth sports participation: analyzing the implications of generation, gender, race/ethnicity, socioeconomic status, and family and community sport cultures

Wy o niebie, ja o chlebie – o tym jak porównania do wizyty piekarni mogą pomóc odetchnąć w rodzicielstwie.

Inna grupa zbadała coś tam coś tam o poziomie kortyzolu we włosach jedenastolatków, a związkiem tegoż z problemami behawioralnymi u dzieciaków, ale nie chce mi się tego opisywać, za to chcę przytoczyć zdanie z komunikatu prasowego, wypowiedziane przez jedną z autorek. Mówi ona bowiem o tym, że trzeba rozdzielić chroniczny stres od zwykłego, chwilowego i posiłkuje się tu super przykładem: „Stres, który pojawia się gdy idziesz kupić i chleb i przy kasie orientujesz się, że zapomniałaś portfela, nie jest tym samym co stres, który odczuwasz gdy wiesz, że na co dzień nie stać się na chleb i brakuje ci na niego pieniędzy.” Mi się to bardzo podoba, bo my jako rodzice bardzo boimy się stresu i tego nieszczęsnego kortyzolu u dzieci, ale stresu w życiu nie da się unikać. I może kiedy ześwirujemy, bo coś się wydarzyło w życiu dziecka, to będzie nam łatwiej jeśli pomyślimy czy to dziś ten dzień kiedy zapomnieliśmy portfela, ale jakby co to po pierwsze w domu jest inne jedzenie, po drugie możemy wrócić po ten portfel i kupić ten chleb, czy to stres w którym budżet nie spina się tak że na chleb nie starczy na najbliższy miesiąc.

Jak sobie obserwuję rozmowy o rodzicielstwie w sieci to mam wrażenie, że ta analogia może być bardzo przydatna dla uwolnienia rodziców od permanentnego stresu, że dzieci też mają do czynienia ze stresem.

Children’s behavioural problems are linked to higher hair cortisol levels – komunikat prasowy.

Klimat nam nie sprzyja.

My zmagaliśmy się ledwo co z falą upałów, teraz z powodziową. Jest ekstremalnie i chyba wszyscy mają dość ekstremów, a tymczasem w innych regionach świata jest nawet gorzej – zwłaszcza w kategorii upały. I wpływa to nie tylko na samopoczucie takie wiecie, że „oj ale ciepło ileż można z tym słońcem”, ale też realnie na zdrowie populacji. Nowe badanie wykazało, że coraz częstsze fale upałów w regionie subsaharyjskim Afryki niepokojąco korelują ze zwiększonym ryzykiem martwych urodzeń w końcówce ciąży lub większą śmiertelnością noworodków. Straszne to. Musimy coś zrobić żeby zadbać o tę planetę, bo inaczej biada naszym dzieciom. A przypomnę – wszystkie dzieci nasze są.

Hanson i wsp., A time-stratified, case–crossover study of heat exposure and perinatal mortality from 16 hospitals in sub-Saharan Africa

Co mają nietoperze do śmiertelności niemowląt?

A skoro już przy rozmowach o tym jak bardzo tworzymy jedność z naturą, to nowe badanie opublikowane w Science sugeruje, że jest związek pomiędzy zmniejszaniem się populacji nietoperzy, a śmiertelnością niemowląt w Ameryce Północnej. Jaki? Otóż w 2006 roku w jaskiniach zasiedlanych przez braci mniejszych Batmana dość intensywnie rozpanoszył się grzyb, który dla nietoperzy jest szkodliwy. To sprawiło, że ich populacja gwałtownie zmalała. Sęk w tym, że nietoperze to „naturalne pestycydy”, które wyżerają z upraw szkodniki. Kiedy więc nie ma nietoperzy, to jest dużo szkodników, a kiedy jest dużo szkodników, to rolnicy zwiększają ilość pestycydów jakimi traktują uprawy. Szacunki wskazują, że po zmniejszeniu populacji nietoperzy użycie pestycydów przez rolników wzrosło o 31%. Jednocześnie o 8% wzrosła też śmiertelność niemowląt (której fluktuacje mogą być uznawane za marker zanieczyszczenia środowiska), co w liczbach bezwzględnych przekłada się na śmierć 1334 niemowląt. Zaklęty krąg życia. I śmierci. Musimy dbać o przyrodę – także tę dziką, nie tyko tę na lokalnym osiedlu.

Frank. The economic impacts of ecosystem disruptions: Costs from substituting biological pest control

Czy ingerencja w przyjaźnie nastolatka poprawia zachowanie?

Dziecię w wieku 9-14 lat zaczęło się głupiej zachowywać, więc co robimy? Ach to wpływ Twojej grupy rówieśniczej, zapewne Lenka/Kostek tak na Ciebie wpływają, proszę więc uprzejmie żebyś ograniczył/a kontakty z nimi. A przynajmniej taki jest naturalny odruch wielu rodziców, dlatego człowieki nauki z Florydy i Litwy postanowiły sprawdzić czy to działa tak jak sobie rodzice marzą. I otóż wyszło im że, NIE DZIAŁA. Wręcz przeciwnie często zamiast poprawy generuje gorsze problemy. Dlaczego? No otóż oni twierdzą, że szczególnie matczyna dezaprobata wobec przyjaciół wygłaszana w odpowiedzi na problematyczne zachowania dziecka, wpływa niekorzystnie na pozycję dziecka w grupie rówieśniczej, co z kolei pogłębia tylko zachowania, którym zakaz przyjaźnienia się z daną osobą miał pierwotnie zapobiegać.

Zamiast tego autorzy sugerują skupianie się na pozytywnej, pełnej ciepła i wsparcia relacji z dzieckiem, która może być buforem wobec niefajnej presji rówieśniczej. Ci to zawsze takie proste rady dają, że niech ich drzwi normalnie 😀

Goda Kaniušonytė, Brett Laursen. Maternal disapproval of friends in response to child conduct problems damages the peer status of pre‐ and early adolescents.

No i co powiecie na najnowsze szorciki? Można pisać w komentarzach. Kto dotrwał do końca i ma mega móźdżor teraz? 😀